MODUS PROCEDENDI IN PRAEPARANDIS CONGREGATIONIBUS (pdf)
PROCURA GENERALIS
CONFOEDERATIONIS ORATORII
S. PHILIPPI NERII
MODUS PROCEDENDI
IN PRAEPARANDIS
CONGREGATIONIBUS
ROMAE, Anno Domini MCMXCVIII.
Wprowadzenie
- Duch i praktyka Oratorium jako Kongregacji Kapłanów świeckich, którzy swoje pochodzenie wywodzą od św. Filipa Neri, zawsze wzbudzali podziw i zainteresowanie u licznych grup osób, i w ciągu czterech wieków, w różnych częściach świata, powstały nowe Kongregacje Oratorium, erygowane przez Stolicę Apostolską „ad instar Congregationis S. Mariae in Vallicella de Urbe”, pierwszym z nich bezpośredni uczniowie św. Filipa przekazali cenne wskazówki dla procesu formacji.
Konfederacja Oratorium spogląda z radością na tę rzeczywistość, która w dalszym ciągu jest żywa także w naszych czasach i nakazuje w swoich Statutach Generalnych, iż „należy sprzyjać erygowaniu nowych Kongregacji” (nr 13; por. także nr 17). - Niniejszy dokument został opracowany ze względu na ogromną ważność, jaką proces formacji ma dla wspólnot, które przygotowują się do zostania uznanymi przez Stolicę Apostolską jako Kongregację Oratorium. Stosując się wiernie do norm zawartych w Statutach Generalnych Konfederacji oraz gromadząc doświadczenia tych, którzy pracowali w ubiegłych latach, według innego prawa, nad zakładaniem nowych Kongregacji. Dokument pragnie dać przede wszystkim jasno określone metody zainteresowanym wspólnotom oraz udzielić pomocy tym, do których należy podjęcie obowiązku odpowiedzialności w przygotowaniu nowych Kongregacji.
- Niniejszy dokument, zredagowany w języku włoskim, zatwierdzony i uznany za swój przez Deputację Permanentną 16 lipca 1998 roku oraz przez Najprzewielebniejszego O. Delegata Stolicy Apostolskiej, zgodnie z jego kompetencją, przez niżej podpisanego Prokuratora Generalnego został opublikowany w uroczystość Wniebowzięcia Matki Bożej, oddając opiece Matki Bożej proces formacji nowych Wspólnot, w przedświcie III Tysiąclecia chrześcijaństwa.
Rzym, 15 sierpnia 1998 roku
Eduardo Aldo Cerrato, C.O. Prokurator Generalny
STATUTY GENERALNE
KONFEDERACJI KONGREGACJI ORATORIUM
Rozdz. II Poszczególne Kongregacje Konfederacji,
część B: Erygowanie nowych Kongregacji, nn. 13-20.
- Nowe Kongregacje mogą być przygotowane przez Kongregację już zatwierdzoną lub przez jakąś Federację, albo też przez innych, za zgodą Ordynariusza miejsca wyrażoną na piśmie (Kanon 733, § l i 2). Należy sprzyjać ich erygowaniu.
- Gdy powstanie nowej Kongregacji przygotowuje Kongregacja założycielka, winna ją na wszelki sposób wspomagać. Kongregacja może podjąć się zarządu i erygowania nowej Kongregacji po przedyskutowaniu sprawy i zatwierdzeniu jej absolutną większością głosów Kongregacji Generalnej, w przeciwnym wypadku należy stosować się do przepisu zawartego w nr 17.
- Nowa Kongregacja, nawet po formalnym erygowaniu, może zależeć od Kongregacji macierzystej do czasu nabycia warunków koniecznych do samodzielnego rządzenia się, tj. aż do chwili gdy przynajmniej trzej członkowie, czy to na podstawie upływu należytego czasu, czy na podstawie przyznania, zyskają prawa sześciolecia.
- Aby nowa Kongregacja, erygowana po upływie czasu, o którym mowa w nr 15, '”mogła pozostać w jedności z Kongregacją macierzystą, potrzebne są: ważna przyczyna, zgoda obydwu Kongregacji i pozwolenie Delegata Stolicy Apostolskiej; pozwolenie nie może być dane na okres dłuższy niż trzy lata.
- Jeśli jakiś zespół pragnie utworzyć nową Kongregację Oratorium, winien przez pewien czas, za zgodą Ordynariusza miejsca, wyrażoną na piśmie, we wspólnocie naśladować życie oratoryjne; członkowie tego zespołu niech zwrócą się do Prokuratora Generalnego, który ma obowiązek zatroszczyć się o fundację oraz udzielać pomocy im i Ordynariuszowi.
- Aby taki zespół mógł być erygowany jako prawdziwa Kongregacja Oratorium, musi zadość uczynić następującym wymaganiom:
a) składać się przynajmniej z czterech członków, z których co najmniej dwaj są kapłanami
b) posiadać środki konieczne do prowadzenia życia wspólnego także na przyszłość
c) dysponować wszystkim, co wymagane jest według Konstytucji do pracy apostolskiej
d) przejść wymaganą próbę czasu czy to w zachowaniu życia wspólnotowego czy w prowadzeniu dzieł w duchu św. Filipa.
- Formalne erygowanie Kongregacji zarezerwowane jest Stolicy Apostolskiej. Prawo posługiwania się tytułem „Kongregacja Oratorium” wypływa wyłącznie z formalnego erygowania.
- Przy przedłożeniu Stolicy Apostolskiej formalnej prośby o erygowanie i agregację konieczne są:
a) pisemny wniosek, w którym członkowie mającej być erygowaną Kongregacji proszą o jej erekcję
b) autentyczne dokumenty, z których wynika, że zachowane są wszystkie wyżej wyliczone warunki (nr 18)
c) świadectwo Ordynariusza miejsca i Prokuratora Generalnego w formie autentycznej i oddzielnie wystawione, zapewniające o dobrym życiu nowej Kongregacji, o owocnej pracy apostolskiej, o prawdziwym duchu oratoryjnym i o środkach koniecznych do istnienia.
MODUS PROCEDENDI
ROZDZIAŁ I
FUNDACJE PRZYGOTOWANE PRZEZ CZŁONKÓW ORATORIUM
I. Fundacja nowej Kongregacji może być przygotowana prze Kongregację już zatwierdzoną, lub przez Federację (przez członków Kongregacji sfederowanych. Jeżeli chodzi o członków nie należących do Oratorium, fundacja będzie omówiona w rozdziale II niniejszego dokumentu), albo przez członków jednej lub więcej Kongregacji Oratorium, za zgodą Biskupa diecezjalnego wystawioną na piśmie (por. St.G. 13).
II. Statuty Generalne (nn. 14-15-16) postanawiają to, co dotyczy przygotowania, jak również to, co odnosi się do życia nowej Kongregacji po kanonicznym erygowaniu, kiedy fundacja jest bezpośrednio przyjęta przez Kongregację już erygowaną.
III. Prokurator Generalny od początku powinien być poinformowany o inicjatywie i o tym wszystkim, co jest pożyteczne, aby poznał w związku z nią. Gdyby bowiem miał miejsce przypadek opisany z nr 14 i trzeba by odwołać się do procedury zawartej w nr 17, Prokurator Generalny będzie musiał użyczyć swojego wpływu dla udzielenia pomocy fundacji, stosując się do przepisów rozdziału II niniejszego dokumentu, mając jednakże na uwadze już ukończoną formację oratoryjną członków.
ROZDZIAŁ II
FUNDACJE PRZYGOTOWANE PRZEZ KAPŁANÓW I ŚWIECKICH NIE NALEŻĄCYCH DO ORATORIUM
I. Fundacja nowej Kongregacji może być także inicjatywą „grupy” kapłanów i świeckich, którzy nie należą do jednej lub kilku Kongregacji Oratorium (por. St.G. 17).
II. W tym przypadku, w trakcie fundacji i w formacji członków rozróżnia się dwie fazy:
A) Pierwszą fazę tworzy rozwój i dojrzewanie projektu po stronie zainteresowanych. Już w tej fazie powinien zostać nawiązany kontakt z Prokuratorem Generalnym oraz należy odpowiednio poinformować go na piśmie o projekcie fundacji oraz o życiorysach tych, którzy zamierzają rozpocząć fundację.
Prokuratura Generalna, w wypadku braku lub niewystarczalności takiego kontaktu, zastrzega sobie nie uwzględnianie kroków związanych z kolejną drugą fazą, nawet jeżeli zostały podjęte.
Uprasza się zatem usilnie wszystkich członków Kongregacji Oratorium, którzy mają związki z grupą zainteresowaną fundacją, aby popierali kontakt z Prokuratorem Generalnym.
B) Druga faza zaczyna się od zezwolenia wydanego na piśmie przez Biskupa diecezjalnego, który zgadza się na osiedlenie się w jego diecezji grupy kapłanów i świeckich, którzy zamierzają praktykować życie wspólnotowe naśladując życie oratoryjne (St.G. 17), mając na widoku erygowanie kanoniczne jako Kongregacji Oratorium, o które zamierzają się ubiegać zgodnie z normą nr 18 Statutów Generalnych.
III. Dokument Biskupa, który zapoczątkuje drugą fazę, powinien zawierać:
a) zezwolenie, o którym mowa powyżej;
b) porozumienie odnośnie inkardynacji, po dokonanym erygowaniu kanonicznym, członków inkardynowanych do jego diecezji,
c) jak również odnośnie tytułu święceń tych członków, którzy mogliby być święceni podczas fazy przygotowania do kanonicznego erygowania;
d) każdy inny element pożyteczny do uporządkowania relacji między Ordynariuszem i wspólnotą będącą w stadium formacji.
Prokuraturze Generalnej powinno się doręczyć kopię tego dokumentu.
IV. W drugiej fazie, która jest szczególnie „przygotowawczą”,
1) Wspólnota „powinna przez pewien czas we wspólnocie naśladować życie oratoryjne” (St.G. 17) przyjmując jako punkt odniesienia Konstytucje Konfederacji Statutorum Particularium Kongregacji erygowanych, por. Konst. 20); trwanie tej praktyki powinno przeciągnąć się co najmniej na trzy lata, równorzędne do I i II probacji przepisanych przez nasze prawo własne dla agregacji członków do Kongregacji (por. Konst. nn. 63-64-65-66-67).
2) Wspólnota powinna utrzymywać częste kontakty z Prokuratorem Generalnym, aby informować go o:
a) przebiegu życia wspólnotowego,
b) ewentualnych trudnościach w stosowaniu Konstytucji i „Norm życia wspólnotowego”,
c) przyjęciu nowych członków do wspólnoty,
d) stosunkach z władzą diecezjalną.
Obowiązkiem bowiem Prokuratora Generalnego jest „troszczenie się o fundację oraz udzielanie pomocy im i Ordynariuszowi” (St. G. 17): w jego kompetencji leży świadczenie wobec Stolicy Apostolskiej (St. G. 20) o istnieniu i skuteczności wymogów przepisanych przez Statuty Generalne (n.18) do erygowania kanonicznego: oraz jego obowiązkiem jest ocenienie, czy istnieje „zadowalające i trwające przez określony czas zachowywanie życia wspólnotowego i działalność według ducha św. Filipa” (St.G. 18 d).
3) Jest wskazane, aby Prokurator Generalny mianował swojego delegata, który by towarzyszył bardziej z bliska procesowi formacji wspólnoty, z zachowaniem zawsze dla wspólnoty możliwości zwrócenia się na wszelki wypadek bezpośrednio do Prokuratora Generalnego, na którym w każdym razie spoczywa odpowiedzialność za wyrażenie ostatecznej oceny fundacji, po uzyskaniu, także sub secreto, każdej pożytecznej informacji o fundacji i o poszczególnych członkach mającej być erygowaną Kongregacji.
4) Aby Prokurator Generalny mógł mieć jasne rozeznanie sytuacji, w celu udzielenia wspólnocie pomocy do osiągnięcia warunków wymaganych przez Statuty Generalne, wspólnota przedstawi mu pisemne sprawozdanie – które będzie mogło być za każdym razem aktualizowane, gdy będzie to konieczne – dotyczące następujących tematów:
a) dojrzewanie i rozwój projektu fundacji, które znamionowały pierwszą fazę
b) organizacja życia wspólnotowego według „Norm życia wspólnotowego”; zadania wewnętrzne, chwile modlitwy wspólnej, działania wspólnotowe, działalność duszpasterska wspólnotowa i działalności spełniane przez poszczególnych członków, jako „zadania zewnętrzne” (por. Konst. 101)
c) plan formacji oratoryjnej wspólnoty: narady wspólnotowe na tematy związane z Konstytucjami i „Drogą duchową”, lektury i studia osobiste i/lub wspólnotowe historii, tradycji i duchowości Oratorium, z Federacją – tam gdzie istnieje i ewentualnie z innymi wspólnotami będącymi w fazie formacji
d) plan formacji członków kandydatów do kapłaństwa; gdzie odbywają się studia, komu została powierzona ich formacja kapłańska, jakie środki i czasy zostały ustalone dla formacji oratoryjnej, jeżeli przebywają poza domem wspólnoty, w kolegiach lub seminariach
e) sytuacja ekonomiczna wspólnoty w stosunku do „koniecznych środków do prowadzenia życia wspólnego także na przyszłość” (St. G. 18, b) oraz budowli przystosowanych do mieszkania wspólnoty apostolskiej użytkowanych do działalności.
5) Odnośnie formacji oratoryjnej jej członków i przygotowania „Norm życia wspólnotowego”, wspólnota jest zachęcana do korzystania z pomocy jakiejś Kongregacji lub poszczególnych oratorianów; także za wielkiej wagi są uważane spotkania członków wspólnot będących w formacji z Kongregacjami już erygowanymi i praktykowanie u nich życia oratoryjnego.
6) Przed uzyskaniem kanonicznego erygowania, wspólnota nie może przybierać tytułu „Kongregacji Oratorium” (por. S.G. 19), lecz będzie się posługiwała nazwą uzgodnioną z Prokuratorem Generalnym, która w różnych językach wyraża jasno naturę oratoryjną organizacji. Należy unikać, tak wewnętrznie jak i na zewnątrz wspólnoty, nazw i tytułów, które mogłyby powodować pomylenie z już erygowanymi Kongregacjami Oratorium. Pełniący funkcje przełożonego wspólnoty, z tego samego powodu, nie będzie nazywał się „Prepozytem” – tytuł właściwy Kongregacjom erygowanym – lecz, na przykład, „Moderatorem”.
V.
1) Kiedy, po starannym rozważeniu wszystkich okoliczności, zgodnie z Biskupem diecezjalnym i z Prokuratorem Generalnym, wspólnota uważa, iż może prosić Stolicę Świętą o kanoniczne erygowanie Kongregacji, powinna przesłać do Prokuratury Generalnej następujące dokumenty:
a) dokument podpisany przez wszystkich członków założycieli i zaadresowany do Ojca Świętego, w którym prosi się o kanoniczne erygowanie; przedstawia się w nim krótką relację z historii fundacji i działalności apostolskich
b) autentyczne dokumenty o których mowa w nr 20 b Statutów Generalnych, w szczególności autentyczne i oddzielne świadectwa święceń członków
2) Biskup diecezjalny i Prokurator Generalny przedstawiają Stolicy Apostolskiej w formie autentycznej i wystawione oddzielnie świadectwa dotyczące:
a) dobrego życia nowej Kongregacji
b) owocnej pracy apostolskiej,
c) prawdziwego ducha oratoryjnego,
d) środków koniecznych do istnienia (St. G. 20, c).
VI.
1) Nowa Kongregacja, na mocy kanonicznego erygowania, zostaje włączona do Konfederacji (por. St.G. 10).
2) Wszyscy członkowie sygnatariusze prośby o kanoniczne erygowanie skierowane do Stolicy Świętej uzyskują prawa trzechlecia począwszy od dnia kanonicznego erygowania.
3) Najprzewielebniejszy O. Delegat Stolicy Apostolskiej, w swojej funkcji Wizytatora kanonicznego Oratorium (por. St.G. 67) – przez analogie do tego, co przepisują St.G. 15 w stosunku do Kongregacji założonych przez inne już erygowane – postanawia swoim dekretem przyznanie sześciolecia tym, którzy żyli już przynajmniej przez cztery lata życiem wspólnotowym; po rozważeniu okoliczności, decyduje o ogłoszeniu wyborów lub o mianowaniu na pewien czas Prepozyta, Wikariusza i Sekretarza; troszczy się o to, aby początki życia nowej Kongregacji rozwijały się w wiernym przestrzeganiu Konstytucji.
4) W stosunku do członków innych Kongregacji już erygowani członkowie nowej Kongregacji nawet jeżeli otrzymują w akcie erygowania sześciolecie, są uznawani za „trzechletnich” w momencie erygowania kanonicznego.
Modus Procedendi 3 o sposobie tworzenia nowych Kongregacji
tekst polski; Oratoriana nr 37 ( grudzień 1998) s. 3-10